HONDERD PLUS
Dochter Aleid: “Onze moeder is sympathiek, wijs en puur, laat anderen in hun waarde. Zij gaf haar kinderen alle ruimte en een goed voorbeeld. We móesten niet leren, dat móchten we. En toen we als puber uitgingen was haar advies: ‘Maak plezier, kom met elkaar naar huis en verlies je geweten niet.’ Nee, ze noemde geen tijd. Wij hebben veel geluk gehad met zo’n lieve moeder. En nog steeds!”
Nel Heldens-Litjens uit Well, op weg naar 103! 
“Waar ik naar uitkijk? Tja…” Dan resoluut: “Naar mijn verjaardag!” Glimlachend: “Nu ik dan toch al weer zo ver ben, wil ik wel graag 103 worden. 29 juli ben ik jarig. Aleid: “Dan komt de burgemeester ook weer moeder, dat heeft ze beloofd.”
Op tv kijkt Nel graag naar Limburg 1, actualiteitenprogramma’s, natuurfilms, Blauw bloed en quizzen.
Wat is uw geheim om zo oud te worden? “Er is geen geheim, je wordt het. Ik sta positief in het leven, heb nooit gerookt, geen alcohol gedronken en geen drugs gebruikt. En ik zing graag. Misschien is het dat? Soms zing ik ook ’s nachts, als ik niet kan slapen.”
Vriendelijk, verzorgde haren, modieuze bril, mooie kleren en een helder verstand. “Maar soms moet ik wel ezelsbruggetjes maken om de namen van de achterkleinkinderen te onthouden.”
Bijna rimpelloze wangen. “Ik gebruik geen crème. Eén keer in de week was ik mijn gezicht met (baby)zeep en de andere dagen alleen met water. Dat heb ik altijd zo gedaan.”
Nel herinnert zich flarden van de Eerste Wereldoorlog, 1914-1918. En ook dat op 10 mei 1940 de Tweede Wereldoorlog uitbrak.
“Ik was vier, liep met vader door de wei. Opeens ging het onweren. Onweer, heette in ons dialect hommeld. ‘Hoor,’ zei ik. ‘Hommeld!’ ‘Dat is geen hommeld, dat is oorlog,’ zei vader. De Eerste Wereldoorlog liep op z’n eind, maar er werd nog hevig gevochten dicht aan de Belgische grens. De kanonschoten waren tot in Oostrum te horen.10 mei 1940, vergeet ik ook nooit. Het was een zonnige dag. Deuren en ramen stonden open. Sef was aan het melken. Ik hing de was op in de tuin en kon de vrolijke muziek uit de radio van de buren horen. Dat was toen wat, een radio! Toen werd de muziek onderbroken en hoorde ik dat Duitse parachutisten waren geland in Arnhem.”
Ze vertelt ook over de peterolielampen waar huizen en de stallen mee werden verlicht. Over paard en wagens en over dat notaris in Venray in 1919 als eerste een auto had en over toen ze er in de 60-tiger jaren zelf ook een kregen. “Onze eerste auto was een Volkswagen Kever. Of was het Opel Kadet?” Over de eerste radio, tv, telefoon en over toen er nog geen vakantie was en hoe leuk het was om 1 x per jaar met het hele gezin naar de kermis te gaan. “Dat was onze vakantie. Daar gingen we met onze kar en paard naartoe, we pasten er precies allemaal in, maar een van de jongens moest dan wel op de treeplank staan.”
Nelleke Litjens trouwde met Jozef Heldens. “We ontmoette elkaar bij een muziekuitvoering. Ik was 23. Hij vroeg of hij mij naar huis mocht brengen. We liepen door het veld. Het was donker. Ik zei: ‘Daar in de verte bij dat lichtje, woon ik.’ Sef zei: ‘Zo ver nog!? Dan ga ik terug! Zondag kom ik weer.’ Nee, toen hebben we niet gezoend. Ik dacht, die komt niet, maar hij was er! Ja, die zondag hebben we wel gezoend.” Haar ogen stralen. “Het jaar daarop zijn we getrouwd. Sef en ik gingen bij mijn moeder in Oostrum, op de boerderij wonen en in 1953 verhuisden we naar de boerderij van Sef z’n ouders in Castenray. Ik heb altijd meegewerkt op de boerderij. We hebben het goed gehad.” Lachend. “Ja, en12 kinderen! Allemaal even welkom. Het is zeker bijzonder dat wij allemaal nog leven. Daar ben ik dankbaar voor. De jongste is 61 en de oudste 79 jaar. Ze houden ook van zingen en zijn creatief en kunstzinnig.”
32 jaar geleden overleed Sef. Zijn portret hangt aan de muur, mooie man met pijp.
Lopen gaat niet gemakkelijk meer. Maar gelukkig bestaan er rollators en krijgt zij iedere dag steun van haar kinderen. Die hebben een waterdicht zorgnetwerk om haar heen geweven. “Zo kan moeder, ook met hulp van professionele thuiszorg, mooi in haar eigen huis blijven wonen.” De familie is hecht. Tijdens mijn bezoek, tref ik naast Aleid en haar man Joop, ook dochter Geerte en haar man Fred. Ze zijn het roerend eens: “Het is géén belasting om voor moeder te zorgen! Leuk juist!” Ook de 23 kleinkinderen en 26 achterkleinkinderen brengen graag een bezoek aan oma. Aleid: “En we vieren graag onze verjaardagen met elkaar. En hebben ook nog drie keer per jaar een familieactiviteit. Voor ons gelukkig geen ‘EO Familiediner.”
Er zijn stapels fotoalbums. “Kijk, dat is moeder als jong meisje. Mooi hè.” We bladeren ook door het fotoboek van haar 90ste verjaardag. Ik zie naast veel vrolijke gezichten met Nel als stralend middelpunt ook schilderijen en objecten van hout, marmer, brons en keramiek. “Speciaal voor mijn verjaardag exposeerde de kinderen toen op de boerderij van mijn schoonouders in Schoor Castenray, die is nog steeds in de familie. Meer dan 500 familieleden en vrienden kwamen meevieren en kijken. Twee dagen feest. Dat was mooi.”
“Van wie we dat creatieve hebben? Moeder zingt natuurlijk en kijk… ”Trots laat Geerte een beeldje zien. “Dit maakte moeder op haar 99ste verjaardag. We hebben toen met de dochters en schoondochters een workshop boetseren gedaan.”
Voorzichtig pak ik het aan. Beeldje van man met een pijp
Nel glimlacht. Bescheiden.
