De Jansberg, Zevendal, Plasmolen. Schitterend natuurgebied. Je kunt er wandelen en fietsen. In elk jaargetijde is De Jansberg bijzonder. In de winter, met sneeuw, is het feeëriek en sprookjesachtig. Kunstenaar Gonda van der Zwaag en haar gezin woont er.
We spreken af bij haar thuis. Twee Nederlandse herdershonden laten de bewoners weten dat er bezoek is. “ Als ik erbij ben doen ze niks,” zegt Gonda, die sinds 2003 in Plasmolen woont. “Kom maar verder.” Haar huis is vrolijk ingericht. Ze neemt me mee naar haar atelier. Een brede betonnen trap op naar boven. Vanaf die plek een riant uitzicht over het Zevendal. Zo ver je kijken kunt: Ruimte en rust. Haar ruime atelier puilt uit van alles wat ze bewaart om haar kunstzinnigheid vorm te geven.“Kijk, deze vogel heb ik zelf geprepareerd. Ik doe dat het liefst in de houding zoals ik het dode dier aantref.” In een vitrinekast verschillende schedels van dieren. Op een tafel, veren, geweien en koeienhorens.
In Gonda’s atelier ook twee lijkkisten. Eén glanzend paars, de andere grijs en barok. “Die lijkkisten gebruik ik tijdens exposities.”
In de woonkamer hangt een foto. Twee leuke meisjes, geboren in 1951 in het Friese Heerenveen. Twee dezelfde gezichtjes. Gonda wijst naar het meisje dat met een onderzoekende blik naar de fotograaf kijkt en zegt: “Dát ben ik.” Het andere meisje lacht ons toe. “Dat is mijn tweelingzus. Die kan mooi borduren.”
Het regent een beetje. Herfst verandert de kleurstelling in het dal.
“ Van kleins af aan wéét ik dat ik kunstenaar ben.” Gonda kijkt me aan met bijna dezelfde blik als op de foto en zegt serieus: “Ik ben als kunstenaar geboren. Het is nooit anders geweest. Maar voor je als kunstenaar kunst kunt máken. Dat is een lange weg. Niet altijd gemakkelijk. Ik ben gefascineerd door het raadsel van het leven en het sterven. Via mijn kunst kan ik dat uiten. Ik doe geen concessies. Dat heb ik nooit gedaan. Het gaat mij er niet om of een ander mooi vindt wat ik maak.”
Gonda van der Zwaag laat zich leiden door de vormen die de natuur aanbiedt en door natuurlijke materialen. Ze heeft verschillende studies gedaan om haar talent te voeden en onderbouwen.
In het Zevendal voelt ze zich thuis: “Het Zevendal is bijzonder en inspireert. Voordat ik mijn boom schiep… Dat is een lang proces geweest. Een proces van jaren. Zeven jaar. Iedere dag ging ik wandelen. Kijken naar de bomen en de koeien. De horens van koeien, daar ben ik gek op! Kijken, alsmaar kijken. De natuur is prachtig. Honderden foto’s heb ik gemaakt. Van bomen en van koeien en hun horens. Mijn boom is een gevolg van de samenballing van al die jaren. Emoties en indrukken kwamen bijeen. Toen wist ik wat ik wilde maken! De kracht van de bomen, de klare lijnen en vormen van de horens. Zó bijzonder. Mijn hoornboom is 2 jaar oud. Ik heb hem in verschillende maten gemaakt en ook in verschillende materialen. Mijn boom is er voor iedere dag; past bij alle feesten. Leuk, dat jij dat ook vindt. De takken reiken naar het licht. Ik ga er niet te veel bij uitleggen. Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg. Jij vindt het een te gekke gekke kerstboom? Prima. De kijker bepaalt wat hij mooi vindt. Niet ik.”
Kunstenaar Gonda van der Zwaag is oprichter van Kunstgroep Kolonie Plasmolen en heeft de succesvolle atelierroute ‘Atelierroute in de kop van Noord-Limburg’ ontwikkelt.
Geschreven in opdracht van Craanen Communicatie, voor magazine TOPIC. December 2012.
