Herinnering aan 17 september 1944, operatie Market Garden
“Wat een mooi uitzicht.” Ik ben op bezoek bij Albert en Mina Lemmen-Siebers in Middelaar. Zo ver ik vanuit hun woonkamer kijken kan is alles groen en wijds. Links, rechts en de overkant. Rustig en vredig. Albert (88) staat naast me en zegt: “Daar stroomt de Maas, zie je dat? ’s Zomers zie ik hiervandaan de cruiseschepen voorbij varen. Dat is een mooi gezicht.” Dan, zonder overgang: “Vanaf de overkant schoten de Engelsen en de Amerikanen naar deze kant. Aan deze kant schoten de Moffen. Dat vergeet ik niet.” Het regent een beetje. Daardoor lijkt het groen groener. Schoon en fris. “Ik denk vaak aan de oorlog. Die helmen. Die koppen van de Moffen, daar was ik bang voor. Nu nog, als ik mannen met helmen zie. Daar krijg ik nog steeds een rotgevoel van.”Mina, 88, zit aan zit aan de keukentafel. “Ik zat met m’n vader moeder met veertig mensen, misschien met nog wel meer, in een huis aan de aan de andere kant van Middelaar. Mijn broer Jan en zijn vriend Jan gingen verderop in het dorp, met de fiets, verse melk halen. Daar keken we naar uit.” Albert: “17 september 1944. Dat was verschrikkelijk.’t Was zondag. Ik was 19. Wij zaten hier in Middelaar in de frontlinie. Hier vandaan kon ik de parachutisten zien landen op de Mookerhei.Op de Mookerhei werd gevochten en die Moffen bleven maar schieten. Dat hield niet op. Alles tegelijk: Moffen. Engelsen. Canadezen. Amerikanen. Granaten vlogen in het rond.” Mina: “Die geluiden. Het was onwerkelijk. Jan, de vriend van m’n broer Jan kwam binnen. Hij huilde. Ik hoor hem nog zeggen: ‘Jan! Jan is geraakt!’ Dood. Mijn broer Jan. Hij lag op de dijk. Geraakt door een granaat van onze bevrijders. Albert: “De zon scheen.” Mina: “We hebben hem in de kerk gebracht. Ik zie het nog zo voor me. De andere dag hebben we hem begraven. 21 jaar. Onze Jan was niet de enige. Vijf mensen uit Middelaar zijn die dag gedood. Het was de schuld van de Moffen.” Albert: “Alles kapot.” Mina: “De andere dag was er weer een morgen.” Haar ogen glanzen en ze lacht een beetje. “Alles ging door. De zon en de maan, de seizoenen. Dat is maar goed ook.”
Op de terugweg stop ik bij het oorlogsmonument in Middelaar. ‘Jan Siebers.’ ’t Is net alsof ik hem nu een beetje ken. Nog vier andere namen. September 1944 – september 2012. 68 jaar geleden. Door het verhaal van Albert en Mina zo dichtbij.
Deze tekst is in 2012 gepubliceerd in Groesbeeks Weekblad en in Regiodiek.
